Thạch cao làm đậu phụ có độc không?

Đậu phụ từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc trong bữa cơm của người Việt. Với thành phần chủ yếu từ đậu nành, món ăn này không chỉ dễ ăn mà còn cung cấp nguồn protein thực vật dồi dào, tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số thông tin cho biết quá trình làm đậu phụ có thể sử dụng bột thạch cao – điều này khiến không ít người lo ngại: Liệu thạch cao trong đậu phụ có độc không? Ăn lâu dài có hại gì không?

Hãy cùng tìm hiểu sự thật qua bài viết dưới đây để hiểu đúng, ăn đúng và đảm bảo an toàn cho sức khỏe gia đình bạn.

1. Thạch cao là gì và vai trò trong quá trình làm đậu phụ

1.1. Khái niệm thạch cao

Thạch cao là tên gọi chung của khoáng chất có công thức hóa học Calcium Sulfate (CaSO₄). Dưới điều kiện tự nhiên, thạch cao tồn tại ở nhiều dạng khác nhau và có tính ứng dụng rất đa dạng trong đời sống:

• Thạch cao công nghiệp: Dùng trong xây dựng (làm trần, vách ngăn, đổ khuôn…).
• Thạch cao y tế: Làm bột bó bột gãy xương.
• Thạch cao thực phẩm (thạch cao phi): Đã qua xử lý tinh khiết, loại bỏ tạp chất và kim loại nặng, được dùng như phụ gia trong ngành chế biến thực phẩm.

  

1.2. Tại sao lại dùng thạch cao phi để làm đậu phụ?

Trong quá trình sản xuất đậu phụ, sữa đậu nành cần một chất xúc tác để kết tủa thành khối đông – đó là lúc thạch cao phi phát huy tác dụng. So với các chất làm đông truyền thống như giấm, chanh hoặc nước chua, thạch cao phi mang lại các ưu điểm vượt trội:

• Cho đậu phụ có màu trắng tự nhiên, không bị ngả vàng.
• Kết cấu mềm mại, mịn màng hơn, dễ cắt, dễ chiên hoặc nấu canh.
• Không tạo vị chua hoặc lợn cợn như khi dùng giấm.
• Tối ưu quy trình sản xuất, phù hợp với sản lượng lớn trong công nghiệp.

=> Đây là lý do vì sao hầu hết các cơ sở sản xuất đậu phụ quy mô lớn hiện nay đều ưu tiên sử dụng thạch cao phi đạt chuẩn an toàn thực phẩm.

2. Thạch cao làm đậu phụ có độc không? Góc nhìn khoa học

2.1. Thạch cao phi có an toàn không?

Câu trả lời là CÓ, nếu đó là thạch cao thực phẩm – đã qua xử lý và đạt các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn do Bộ Y tế và các tổ chức quốc tế quy định.

Theo các nghiên cứu và phân tích:

• Calcium Sulfate (CaSO₄) – thành phần chính của thạch cao – không độc, thậm chí còn được dùng như chất bổ sung canxi trong nhiều thực phẩm đóng gói như bánh mì, phô mai, nước trái cây…
• Tổ chức FDA (Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ) xếp thạch cao thực phẩm vào nhóm phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm với liều lượng giới hạn.

2.2. Vì sao có thông tin nói “thạch cao gây độc”?

Thực tế, mối lo ngại đến từ việc dùng sai loại thạch cao trong quá trình sản xuất. Nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ hoặc không có giấy phép có thể sử dụng:

• Thạch cao công nghiệp (chứa tạp chất, kim loại nặng như chì, thủy ngân, arsen…).
• Thạch cao không rõ nguồn gốc, không kiểm định.
• Lạm dụng liều lượng thạch cao để tạo ra đậu phụ “cứng cáp”, ít hao nguyên liệu, tăng lợi nhuận.
• Những cách làm này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi tiêu thụ trong thời gian dài:
• Gây tổn thương gan, thận do nhiễm kim loại nặng.ối loạn tiêu hóa, đau bụng, mệt mỏi.
• Tăng nguy cơ tích tụ độc tố dẫn đến bệnh mãn tính.

=> Tóm lại: Thạch cao phi dùng đúng loại – đúng liều lượng – đúng quy trình thì không gây độc. Điều cần cảnh giác chính là thạch cao công nghiệp và đậu phụ không rõ nguồn gốc.

***Xem thêm: So sánh gạch bê tông khí chưng áp với gạch đất sét nung

3. Thạch cao làm đậu phụ có độc không? 

Không phải ai cũng có điều kiện kiểm nghiệm thành phần đậu phụ tại phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể nhận biết đậu phụ an toàn qua một số đặc điểm sau:

3.1. Màu sắc

• Đậu phụ an toàn: Màu trắng ngà, hơi đục tự nhiên, không quá trắng sáng.
• Đậu phụ có nguy cơ dùng hóa chất: Màu trắng tinh, bóng lạ, cảm giác “nhựa nhựa”.

3.2. Mùi hương

• Đậu sạch: Có mùi thơm nhẹ của đậu nành, không nồng.
• Đậu đáng nghi: Có mùi lạ, chua bất thường, hắc hoặc hóa học.

3.3. Cảm giác khi cắt

• Đậu phụ dùng thạch cao thực phẩm: Cắt dễ, mịn, không bị vụn.
• Đậu phụ dùng thạch cao công nghiệp hoặc chất cấm: Rất rắn, khó cắt, đôi khi hơi dai, nhão hoặc cứng bất thường.

3.4. Thời gian bảo quản

• Đậu an toàn: Bảo quản lạnh 2–3 ngày là hỏng.
• Đậu có chất bảo quản hoặc hóa chất: Có thể để ngoài nhiệt độ thường 2–3 ngày vẫn không hư – cực kỳ nguy hiểm.

4. Làm sao để mua và sử dụng đậu phụ an toàn?

4.1. Mua từ nguồn đáng tin cậy

• Ưu tiên siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, hoặc các thương hiệu uy tín.
• Tránh mua đậu từ người bán rong, chợ tạm không rõ nơi sản xuất.

4.2. Kiểm tra kỹ nhãn mác (nếu có)

• Nên chọn sản phẩm có ghi rõ thành phần, ngày sản xuất, hạn dùng.
• Có thể chọn đậu phụ hữu cơ, đậu phụ không sử dụng phụ gia nhân tạo (organic tofu).

4.3. Tự làm đậu phụ tại nhà

Một giải pháp an toàn tuyệt đối là tự làm đậu phụ tại nhà bằng các nguyên liệu đơn giản như:

• Nước cốt chanh hoặc giấm trắng để làm đông sữa đậu.
• Muối chua từ lần làm trước.
• Đậu nành sạch, không biến đổi gen.

Tuy mất thời gian hơn, nhưng bạn hoàn toàn kiểm soát được nguyên liệu và quy trình – đảm bảo an toàn, hợp khẩu vị và tốt cho sức khỏe.

5. Các chuyên gia nói gì về thạch cao trong đậu phụ?

5.1. Góc nhìn từ chuyên gia dinh dưỡng

TS.BS. Nguyễn Thị Lâm – Nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ:

“Thạch cao phi là một phụ gia thực phẩm được phép sử dụng. Nếu dùng đúng liều lượng, đúng quy chuẩn, không có tác hại. Tuy nhiên, người tiêu dùng nên cẩn trọng vì hiện nay một số cơ sở sản xuất thủ công vẫn có thể dùng thạch cao công nghiệp.”

5.2. Khuyến nghị từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)

WHO không liệt kê thạch cao thực phẩm là chất cấm. Tuy nhiên, việc giám sát nguồn gốc và quy trình sản xuất thực phẩm cần được thực hiện nghiêm ngặt, đặc biệt ở những nước có hệ thống quản lý chất lượng chưa đồng bộ như Việt Nam.

6. Vì sao chọn bột thạch cao của Vietnamarch?

Bột thạch cao của Vietnamarch được khai thác và chế biến qua quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, đảm bảo độ tinh khiết và tính năng kỹ thuật vượt trội. Ứng dụng đa dạng: Phù hợp dùng trong sản xuất gạch bê tông khí chưng áp, thi công trần thạch cao, tấm vách ngăn,… đáp ứng tiêu chuẩn xây dựng hiện đại.Dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp: Đội ngũ kỹ thuật giàu kinh nghiệm hỗ trợ khách hàng lựa chọn sản phẩm phù hợp, tối ưu chi phí và hiệu quả thi công. Giá cả cạnh tranh: Vietnamarch cam kết mang đến sản phẩm chất lượng với giá hợp lý, phù hợp với nhiều dự án lớn nhỏ.

Vietnamarch – Đơn vị cung ứng bột thạch cao số 1 Việt Nam: 0904.183.097